Hỗn thiên nghi

     

Thiên văn học thường được coi là một giữa những ngành khoa học nhiều năm nhất. Trong buôn bản hội cổ đại, quan gần kề thiên văn không chỉ có sử dụng cho những sự kiện trong cuộc sống, (ví dụ từng mùa khác nhau vào năm, lễ kỷ niệm, lễ hội, v.v.) ngoại giả dùng đến việc tìm hiểu triết học về thực chất của vũ trụ tương tự như sự tồn tại của nhỏ người.

Bạn đang xem: Hỗn thiên nghi

Do đó, các công cụ khác nhau đã được phát minh sáng tạo nhằm hướng đến khoa học thiên văn. Giữa những dụng rứa này được hotline là hỗn thiên cầu.

Chức năng của lếu thiên cầu

Hỗn thiên cầu là một thiết bị thiên văn được tạo nên thành từ một vài vòng link với một cực. Các cái vòng này tượng trưng cho các vòng tròn của trái đất, như đường xích đạo, con đường hoàng đạo và kinh tuyến. Vày đó, bao gồm từ những chiếc vòng này đã đặt tên cho luật này (từ armilla tiếng Latin tức là vòng đeo tay, vòng tay, vòng cổ tay).

Hỗn thiên cầu rất có thể được phân thành hai loại chính dựa trên tính năng của chúng - lếu thiên cầu chứng tỏ và lếu thiên mong quan sát. Lếu thiên cầu minh chứng được thực hiện để chứng minh và phân tích và lý giải sự chuyển động của những thiên thể, trong khi hỗn thiên cầu quan tiếp giáp được thực hiện để quan sát các thiên thể. Vày đó, các hỗn thiên mong quan gần kề thường có kích thước lớn rộng khi đối chiếu với hỗn thiên cầu chứng minh. Những hỗn thiên ước quan sát cũng có thể có ít vòng hơn, khiến cho chúng chính xác hơn và dễ thực hiện hơn.

Người Hy Lạp cổ truyền và lếu thiên cầu

Hỗn thiên cầu được biết có xuất phát từ nhân loại Hy Lạp cổ đại. Người ta cho rằng hỗn thiên cầu được phát minh sáng tạo bởi tín đồ Hy Lạp, tuy nhiên, vẫn không thực có thể chắn. Chẳng hạn, một số người nhận định rằng hỗn thiên mong được phát minh vào khoảng chừng thế kỷ thiết bị 6 trước Công nguyên vày nhà triết học tập Hy Lạp Anaximander của Miletus. Những người dân khác có niềm tin rằng nhà thiên văn học núm kỷ thứ hai trước Công nguyên, Hipparchus, đã phát minh sáng tạo ra máy này.

Tuy nhiên, tài liệu tham khảo lâu lăm nhất về lếu láo thiên cầu được đến là xuất phát điểm từ một bài xích luận được biết thêm đến ngày nay là Almagest (còn được hotline là Syntaxis), được viết bởi vì nhà địa lý Ai Cập cổ kính vào thế kỷ đồ vật 2, Claudius Ptolemy. Trong bài luận này, Ptolemy mô tả cấu trúc và cách thực hiện một láo lếu thiên cầu hoàng đạo, một phương tiện được sử dụng để xác xác định trí của những thiên thể trong cung hoàng đạo. Hơn nữa, Ptolemy cũng gửi ra các ví dụ về vấn đề ông thực hiện thiết bị này để quan liền kề các ngôi sao 5 cánh và hành tinh.

*
Ptolemy và quy mô Hỗn thiên cầu. (1476) Joos van Ghent và Pedro Berruguete. (Ảnh: Public domain name )

Lý thuyết hỗn thiên và Hỗn thiên ước ở trung quốc cổ đại

Nhà thiên văn học Trương Hành (78 – 139) thời kỳ Đông Hán là ngôi sao 5 cánh khổng lồ rực rỡ nhất của nền thiên văn học cổ xưa Trung Quốc. Ông là nhân vật vượt trội cho định hướng Hỗn thiên trong lý luận kết cấu vũ trụ. Ông cho rằng trời y như một chiếc vỏ trứng gà, khu đất như lòng đỏ trứng gà, trời thì bự đất thì bé. Trời cùng đất tận dụng khí nhưng mà dựng lập, sở hữu đầy nước mà lại nở ra.

Xem thêm: Albert Einstein Và Những Câu Nói Bất Hủ, Danh Ngôn Của Albert Einstein

Ông từng từ mình thiết kế và sản xuất ra máy định vị thiên thể “Hỗn thiên nghi” với máy đo địa chấn. Máy xác định thiên thể “Hỗn thiên nghi” tương tự với thứ trắc định thiên thể (mô hình quả cầu thiên thể) ngày nay, nguyên là phát minh của Cảnh lâu Xương thời Tây Hán. Trương Hành cải tiến nó, dùng để làm tạo ra thứ để biểu thị thuyết minh mang lại Thuyết láo lếu thiên. Ông dùng hệ thống bánh răng để liên kết thiên ước và đồng hồ thời trang nước, đồng hồ thời trang nước tích nước ảnh hưởng thiên ước xoay tròn đều đều, một ngày chạy vừa đúng một vòng. Như vậy, người của phòng xem thiên cầu, thì có thể biết một vì chưng sao nào đó khi ấy đang ở đoạn nào. Thiết bị đo địa chấn được trí tuệ sáng tạo vào năm 132 sau công nguyên, là trang bị đo địa chấn đầu tiên trên rứa giới. Lắp thêm đo động đất “Hậu phong địa rượu cồn nghi” đó của ông cùng cỗ xe mộc “Mộc ngưu lưu mã” của Gia cat Lượng thời Tam quốc được thời nay thừa nhận là không có cách như thế nào mô phỏng tạo thành nổi, là mức sử dụng siêu vượt hơn nhiều trí tuệ của thời đại thời điểm bấy giờ.

*
Hỗ thiên mong tại Đài quan sát cổ đại, Bắc Kinh, china (Hans A. Rosbach/ CC BY SA 3.0 )
*
Trên đồng tiền giấy của nước hàn này là hình hình ảnh của Thiên mong mà Trương Hành phát minh sáng tạo ra vào năm 117 sau Công nguyên. (Ảnh: Chanhkiennet)

Trương Hành còn quan tiếp giáp và phân tích không ít hiện tượng thiên văn núm thể. Ông thống kê lại được sống vùng khu đất Trung Nguyên rất có thể nhìn thấy khoảng tầm 2.500 ngôi sao. Ông vắt được nguyên lý cơ bản của hiện tượng kỳ lạ nguyệt thực. Ông vẫn đo được góc đường kính giữa mặt trời cùng mặt trăng là 1/736 con đường tròn = 29’24”, so với góc 2 lần bán kính bình quân thực tiễn là 31’59”26 và 31’5’2 thì sai không giống không nhiều, hoàn toàn có thể thấy là việc đo đạc của Trương Hành tương đối chuẩn xác.

Trong sách “Hậu Hán thư – Trương Hành liệt truyện” (tiểu sử Trương Hành) bao gồm chép: “các thành phầm trên những phương diện về khoa học, văn học, triết học cơ mà ông biên soạn toàn bộ có 32 bài”, trong toàn văn tiểu sử đưa vào có 2 bài bác là “Ứng khoan thai phú” cùng “Tư huyền phú”. Bài xích “Tư huyền phú” của Trương Hành thể hiện quá trình du hành giữa các vì sao sau thời điểm nguyên thần của ông ra khỏi thân thể trong những khi thiền định. Dễ dìm thấy đây là nguyên nhân vì sao ông biết trái khu đất hình ước chứ ko phải là một trong mặt phẳng vô hạn. Đây cũng là lý do tại sao ông hoàn toàn có thể đưa ra Thuyết lếu thiên cân xứng với kết cấu của vũ trụ.

Hỗn thiên mong trong nhân loại Hồi giáo và Kitô giáo ngơi nghỉ Châu Âu

Trong thời trung cổ, kiến thức và kỹ năng về chế tạo và thực hiện hỗn thiên ước được truyền vào Hồi giáo. đông đảo định nghĩa trước tiên được biết đến về máy này được điện thoại tư vấn là Dhat al-halaq (dịch là biện pháp với những chiếc vòng) được viết vì chưng nhà thiên văn học cố kỷ thiết bị 8, al-Fazari.

Nhiều công ty thiên văn học Hồi giáo vẫn viết về hỗn thiên cầu, tuy nhiên có tìm hiểu thêm đến những kiến thức của Ptolemy. Rất có thể cho rằng các bằng chứng rõ ràng về lếu thiên cầu minh chứng không có trong số tài liệu của quả đât Hồi giáo, trong những khi có một trong những bằng triệu chứng thuyết phục hơn mang đến việc thực hiện hỗn thiên mong quan liền kề của tín đồ Hồi giáo.

*
Minh họa lếu láo thiên cầu của bạn Ottoman cầm cố kỷ XIV (Ảnh: Wikipedia)

Hỗn thiên cầu biết đến đã được giới thiệu vào Cơ đốc giáo Châu Âu vày Gerbert d’Aurillac (sau này là Giáo hoàng Slyvester II). Tín đồ ta cho rằng d’Aurillac đã chiếm lĩnh được tri thức bởi thế từ Tây Ban Nha và vào thời điểm cuối thời Trung cổ, lếu thiên cầu minh chứng đã trở đề xuất khá thịnh hành trong những trường đại học châu Âu; tương tự như các bài luận về làm ra của lếu thiên cầu đã được dạy trong những học viện, cho nên vì vậy hỗn thiên cầu biến chuyển một công cụ đào tạo không thể thiếu.

Kan Nguyễn (biên dịch và tổng hợp)

Tài liệu tham khảo:

1.https://www.ancient-origins.net/artifacts-ancient-technology/armillary-spheres-following-celestial-objects-ancient-world-004025