Hiện tượng ngày đêm dài ngắn theo mùa là một trong những hiện tượng thiên nhiên kỳ thú, ảnh hưởng trực tiếp đến cuộc sống hàng ngày của chúng ta. Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về nguyên nhân dẫn đến sự thay đổi độ dài ngày đêm theo mùa, từ đó giải thích sự khác biệt về ánh sáng và thời gian trong năm. Hãy cùng tìm hiểu nhé!
Ngày và đêm trên Trái Đất được tạo nên thế nào?
Ngày và đêm trên Trái Đất được tạo nên thế nào?
Ngày và đêm trên Trái Đất được tạo nên do sự quay của hành tinh quanh trục của nó. Dưới đây là cách quá trình này diễn ra:
Quay quanh trục: Trái Đất quay quanh trục của nó một lần mỗi 24 giờ. Trục này là một đường tưởng tượng kéo dài từ Bắc Cực đến Nam Cực. Sự quay này làm cho các phần khác nhau của Trái Đất lần lượt hướng về phía Mặt Trời và xa khỏi Mặt Trời, tạo nên ngày và đêm.
Ánh sáng Mặt Trời: Khi một phần của Trái Đất hướng về phía Mặt Trời, khu vực đó nhận được ánh sáng mặt trời và trải qua ban ngày. Ngược lại, khi một phần của Trái Đất quay ra xa Mặt Trời, khu vực đó rơi vào bóng tối và trải qua ban đêm.
Góc nghiêng của trục Trái Đất: Trục của Trái Đất nghiêng một góc khoảng 23,5 độ so với mặt phẳng quỹ đạo của nó quanh Mặt Trời. Sự nghiêng này không chỉ tạo ra hiện tượng ngày và đêm mà còn gây ra sự thay đổi độ dài của ngày và đêm theo mùa.
Quỹ đạo quanh Mặt Trời: Trái Đất quay quanh Mặt Trời theo một quỹ đạo hình elip, hoàn thành một vòng quay mỗi 365,25 ngày. Khi Trái Đất di chuyển quanh Mặt Trời, các phần khác nhau của hành tinh nhận được lượng ánh sáng mặt trời khác nhau, gây ra sự thay đổi mùa.
Ngày dài và đêm ngắn theo mùa: Trong mùa hè của một bán cầu (Bắc hoặc Nam), khu vực đó nghiêng về phía Mặt Trời, nhận được nhiều ánh sáng mặt trời hơn trong ngày, làm cho ngày dài hơn và đêm ngắn hơn. Ngược lại, trong mùa đông, khu vực đó nghiêng ra xa Mặt Trời, nhận được ít ánh sáng mặt trời hơn, làm cho ngày ngắn hơn và đêm dài hơn.
Xem thêm>> Khám phá bề mặt Trái Đất – Đặc điểm và sự phân bố
Hiện tượng ngày và đêm diễn ra như thế nào?
Hiện tượng ngày và đêm diễn ra như thế nào?
Quay quanh trục: Trái Đất quay quanh trục của nó một lần mỗi 24 giờ. Trục này là một đường tưởng tượng nối từ Bắc Cực đến Nam Cực. Sự quay này làm cho các phần khác nhau của Trái Đất lần lượt hướng về phía Mặt Trời và xa khỏi Mặt Trời, tạo ra hiện tượng ngày và đêm.
Ánh sáng Mặt Trời: Khi một phần của Trái Đất hướng về phía Mặt Trời, khu vực đó nhận được ánh sáng mặt trời và trải qua ban ngày. Ngược lại, khi phần đó quay ra xa Mặt Trời, khu vực đó rơi vào bóng tối và trải qua ban đêm.
Chu kỳ 24 giờ: Sự quay của Trái Đất quanh trục kéo dài 24 giờ, tạo nên chu kỳ ngày và đêm. Mỗi điểm trên bề mặt Trái Đất sẽ trải qua khoảng 12 giờ ban ngày và 12 giờ ban đêm, tùy thuộc vào vị trí và mùa trong năm.
Góc nghiêng của trục Trái Đất: Trục Trái Đất nghiêng một góc khoảng 23,5 độ so với mặt phẳng quỹ đạo của nó quanh Mặt Trời. Sự nghiêng này không chỉ tạo ra hiện tượng ngày và đêm mà còn gây ra sự thay đổi độ dài của ngày và đêm theo mùa.
Sự thay đổi theo mùa: Khi Trái Đất quay quanh Mặt Trời, góc nghiêng trục của nó gây ra sự thay đổi lượng ánh sáng mặt trời mà mỗi bán cầu nhận được. Vào mùa hè, bán cầu Bắc nghiêng về phía Mặt Trời, làm cho ngày dài hơn và đêm ngắn hơn. Ngược lại, vào mùa đông, bán cầu Bắc nghiêng ra xa Mặt Trời, làm cho ngày ngắn hơn và đêm dài hơn. Tương tự, bán cầu Nam trải qua mùa hè và mùa đông ngược lại so với bán cầu Bắc.
Hiện tượng hoàng hôn và bình minh: Khi Trái Đất quay, có những thời điểm chuyển tiếp giữa ngày và đêm, được gọi là hoàng hôn (mặt trời lặn) và bình minh (mặt trời mọc). Đây là những thời điểm khi ánh sáng mặt trời chiếu xiên qua bầu khí quyển, tạo nên những màu sắc đẹp mắt trên bầu trời.
Bài tập trắc nghiệm có đáp án hiện tượng ngày đêm dài ngắn theo mùa
Bài tập trắc nghiệm có đáp án hiện tượng ngày đêm dài ngắn theo mùa
Câu 1: Hiện tượng ngày dài hơn đêm xảy ra vào mùa nào ở bán cầu Bắc?
- Mùa Xuân
- Mùa Hè
- Mùa Thu
- Mùa Đông
Đáp án: B. Mùa Hè
Câu 2: Nguyên nhân chính gây ra hiện tượng ngày đêm dài ngắn theo mùa là gì?
- Sự quay của Trái Đất quanh trục của nó
- Sự quay của Trái Đất quanh Mặt Trời
- Góc nghiêng của trục Trái Đất
- Sự thay đổi khoảng cách giữa Trái Đất và Mặt Trời
Đáp án: C. Góc nghiêng của trục Trái Đất
Câu 3: Vào mùa đông ở bán cầu Bắc, hiện tượng gì xảy ra với độ dài ngày và đêm?
- Ngày dài hơn đêm
- Ngày ngắn hơn đêm
- Ngày và đêm dài bằng nhau
- Không thay đổi độ dài ngày và đêm
Đáp án: B. Ngày ngắn hơn đêm
Câu 4: Khi nào bán cầu Nam trải qua hiện tượng ngày dài hơn đêm?
- Tháng Ba
- Tháng Sáu
- Tháng Chín
- Tháng Mười Hai
Đáp án: D. Tháng Mười Hai
Câu 5: Ở xích đạo, hiện tượng ngày đêm dài ngắn theo mùa như thế nào?
- Ngày luôn dài hơn đêm
- Đêm luôn dài hơn ngày
- Ngày và đêm luôn dài bằng nhau
- Thay đổi tùy thuộc vào mùa
Đáp án: C. Ngày và đêm luôn dài bằng nhau
Câu 6: Vào mùa xuân và mùa thu, hiện tượng nào xảy ra với độ dài ngày và đêm trên toàn cầu?
- Ngày dài hơn đêm
- Đêm dài hơn ngày
- Ngày và đêm dài bằng nhau
- Thay đổi tùy thuộc vào bán cầu
Đáp án: C. Ngày và đêm dài bằng nhau
Câu 7: Ngày Hạ chí ở bán cầu Bắc là thời điểm nào trong năm?
- 21 tháng 3
- 21 tháng 6
- 23 tháng 9
- 21 tháng 12
Đáp án: B. 21 tháng 6
Câu 8: Vào ngày Đông chí ở bán cầu Bắc, điều gì xảy ra?
- Ngày dài nhất và đêm ngắn nhất
- Ngày ngắn nhất và đêm dài nhất
- Ngày và đêm dài bằng nhau
- Ngày ngắn hơn đêm nhưng không phải ngắn nhất
Đáp án: B. Ngày ngắn nhất và đêm dài nhất
Câu 9: Khi bán cầu Bắc nghiêng về phía Mặt Trời, bán cầu Nam sẽ trải qua mùa gì?
- Mùa Xuân
- Mùa Hè
- Mùa Thu
- Mùa Đông
Đáp án: D. Mùa Đông
Câu 10: Điều gì xảy ra với độ dài ngày và đêm tại cực Bắc vào mùa hè?
- Ngày dài hơn đêm
- Đêm dài hơn ngày
- Ngày và đêm dài bằng nhau
- Ngày liên tục, không có đêm
Đáp án: D. Ngày liên tục, không có đêm
